15 sierpnia albo Mała Polonia

     15 sierpnia jest dla Polaków datą szczególną. To nie tylko święto liturgiczne (Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny; Neuchâtel, jako kanton protestancki, nie obchodzi tego święta) ale również rocznica Cudu nad Wisłą (to już 82 lata). Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono święto Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwane Świętem Wojska Polskiego. 

     Ale jest jeszcze jeden ważny powód, dla którego ten dzień nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza dla Polonii zamieszkującej Szwajcarię. Pisaliśmy już na blogu o pobycie internowanych polskich żołnierzy – 2 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Bronisława Prugara-Ketlinga – na ziemi Helwetów podczas II wojny światowej. W naszym kantonie też przebywali „nasi” – głównie w okolicach takich miejscowości jak St-Blaise, Vaumarcus i Boudry. Miejscowa ludność do dziś nazywa pola leżące na obrzeżach miasta Boudry La Petite Pologne, a jedna z ulic w Cortaillod nosi nazwę Chemin des Polonais. 

     Właśnie piętnastego dnia każdego miesiąca (a także pierwszego) wydawany był „Goniec Obozowy” – wiadomości dla internowanych polskich żołnierzy. Dwutygodnik ukazywał się regularnie w latach 1941–42 i był źródłem informacji z kraju i ze świata oraz podtrzymywał kontakt z ojczystym językiem. Dla nas natomiast jest bardzo interesującym i cennym świadectwem z życia polskiej emigracji wojskowej w Szwajcarii.

     Pierszy (wznowiony numer) można przeczytać tutaj:

http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/applet?mimetype=image/x.djvu&sec=false&handler=djvu&content_url=/Content/3326/DIGCZAS001462_1941_008.djvu

     Wszystkie numery "Gońca" znajdują się tutaj:

http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/aresults?action=SearchAction&QI=545542AC1C1F7D9CA882D4DEEA1C737E-22

     O obozie internowanych, ich codziennym życiu i pracy w Lordel (niewielka osada w okolicach Enges, najmniejszej gminy kantonu NE pod względem liczby mieszkańców, położona powyżej St-Blaise) można przeczytać m.in. w numerze 2 (15 stycznia 1943, s.11) oraz numerze 14 (15 lipca 1943, s.10).

     Zapraszamy do lektury!

E. Zuba

     Na zdjęciach: droga w okolicy Enges, budowana przez Polaków; kościół w Enges z malowidłem i tablicami pamiątkowymi; tablice pamiątkowe w Marin i La Sauge (fot. Magdalena Simm).